Door Paul Roggema
Al jarenlang is er vanuit COC Amsterdam een café voor LHBTIQ+’s met een verstandelijke beperking. Immers, in de bestaande LHBTIQ+-subcultuur is het vaak belangrijk om voor jezelf op te komen en voor je rechten strijden. In zo’n omgeving maakt men niet altijd ruimte voor mensen die niet zo snel en bijdehand zijn. Al jaren is er daarom eens per maand Café Oké, in de bekende locatie van COC Amsterdam.
We praten bij met Pim, teamleider en een van de organisatoren.
Pim: “Er is onder mensen met een verstandelijke beperking veel behoefte aan een eigen ontmoetingsplek: een plek waarin mensen met een beperking zich veilig voelen. Hier is men onder elkaar en is de sfeer erg ontspannen. We willen er voor iedereen zijn, want de wensen binnen de doelgroep zijn verschillend, en we willen iedereen een leuke middag bezorgen. Sommigen doen actief mee en laten van zich horen, maar anderen zitten rustig aan de bar of aan een tafel te genieten, omdat ze zich geborgen voelen.
Niet iedereen uit de doelgroep is even ondernemend, daarom organiseren wij allerlei activiteiten om de bezoekers de gelegenheid te geven contacten te leggen met elkaar, spelletjes zoals bingo, kegelen of sjoelen. Ook doen we soms een “open podium” en dan zijn er veel bezoekers die willen optreden met zingen of iets anders. Daarnaast hebben we af en toe iemand die met een accordeon leuke meezingers speelt. Het ijs breken is belangrijk!
Sommigen gaan naar andere activiteiten van vergelijkbare cafés in andere steden, bijvoorbeeld Utrecht. Het zijn soms de enige uitjes die ze hebben. Als men wel eens niet kan wordt dat uitgebreid aangekondigd en besproken, en bijvoorbeeld roosterwijzigingen vindt men veelal niet leuk. Sommigen doen echt veel moeite om erbij te zijn, reizen soms ver.
Alle bezoekers willen uiteraard liefde, seks of een relatie, net zoals iedereen.
In het dagelijks leven gaan voor mensen met een verstandelijke beperking vele zaken te snel, zeker in deze computertijd. Dit verschilt uiteraard per persoon. De essentie van mensen met een verstandelijke beperking is dat ze vaak moeite hebben met oorzaak en gevolg en consequenties.
Sommige bezoekers vinden het alleen maar heerlijk bij de groep te zitten en doen verder weinig mee, maar genieten toch. Helaas komen er ook mensen eenmalig langs en vinden geen aansluiting, we proberen ze er zoveel mogelijk erbij te betrekken, maar helaas lukt dat niet altijd.
Soms is de eerste indruk anders dan de werkelijke situatie. Sociale en andere vaardigheden lopen enorm uiteen, evenals aanpassingsvermogen. Een groot onderscheid is wel of iemand op zichzelf kan wonen, eventueel met begeleiding, alleen kan reizen, kan lezen en met geld kan omgaan. Uiteraard geeft dat veel meer vrijheid. Wie minder kan is zich dat soms wel van bewust en mist het, anderen leggen zich er makkelijker bij neer.
Zelf doe ik al heel lang vrijwilligerswerk, en nadat ik gestopt was met werken zag ik deze vacature en ben erop af gestapt. Daarnaast ben ik actief in de buddyzorg. Ik vind het erg leuk iedereen het naar zijn zin te maken. Het is vaak een vrolijke gezellige boel, men is niet zo op zoek naar discipline en regels. Wel is het duidelijk dat ik de leiding heb, want er moet af en toe bijgestuurd worden, net zoals overal. Dat doe ik dan wel altijd met een lolletje. Meer niet, want het plezier en de goede sfeer staat voorop: ik heb geen taak als opvoeder. Ik wil ze ook vooral niet betuttelen, daar hou ik helemaal niet van. Met humor bereik je het meeste is mijn ervaring. Het is wel intensief: na een middag ben ik wel behoorlijk moe.
Als een van de vijf vrijwilligers bedenk ik, als teamleider, de activiteiten, organiseer alles, en doe het contact met COC Amsterdam. Die activiteiten veranderen niet zo heel veel: denk aan sjoelen en andere spelletjes en ieder jaar hebben we Sinterklaas te gast. Ook organiseren we elk jaar een kerstbrunch, die we met de 5 vrijwilligers zelf bereiden. Daarnaast hebben we een carnavalsfeest.
De huidige locatie, het Doven Ontmoetings Centrum aan de Stadhouderskade, niet ver van de Heinekenbrouwerij, is geweldig. De mensen die werken achter de bar daar zijn fantastisch! Vroeger op de Rozengracht hadden de bezoekers bardienst (dat is in het DOC al geregeld door henzelf ) en dat missen degenen die de bardienst deden nog steeds, ze vonden die functie leuk en gaf hun een taak. Iedereen en dus ook mensen met een verstandelijke beperking wil graag een functie en een taak hebben. Dat geeft het gevoel ‘erbij te horen’. Daarom zijn sociale werkplaatsen ook zo belangrijk, men gaat dan ‘naar het werk’. Ik hoop niet dat daar te veel op beknibbeld wordt, want ik denk dat die werkplaatsen heel waardevol zijn.
Naast directe activiteiten als deze wordt er ook veel met de instellingen overlegd over de positie van LHBTIQ+’s en hun positie in die instellingen. Vaak is men de enige, althans de enige waarvan het bekend is, dan kan je erg eenzaam zijn. Gelukkig ontstaat er steeds meer het besef dat daar extra aandacht voor nodig is. Ook soms verwijzen psychologen of andere hulpverleners door, wat ik echt geweldig vind, of begeleiders komen mee.
Door het hele land zijn voor onze doelgroep vergelijkbare activiteiten, die samenwerken in een landelijk netwerk van activiteiten, genaamd “ Zonder Stempel” en gecoördineerd wordt vanuit het landelijk COC.
Voor de toekomst zou ik wel een groter bereik willen zien want ik denk dat er veel mensen uit de doelgroep hier niet komen. Ik heb een keer vernomen dat een op de zeven mensen een kleine of grotere verstandelijke beperking heeft (een IQ onder de 85) dus dan zouden er veel meer bezoekers moeten komen. En nogmaals, ik hoop dat men verstandig bezuinigt, met oog voor het levensgeluk van deze kwetsbare doelgroep!“
