Niet altijd is het beeld van het COC naar de buitenwereld correct. Belangenbehartiging en protest, dat kennen we, en er is een boot bij de Canal Parade. Niet iedereen realiseert zich dat voorlichting op scholen een uitermate belangrijke activiteit is, met de grootste aantallen vrijwilligers.
Door Paul Roggema
Voor onze derde voorlichtersblog praten we nu met Krzysztof Dobrowolski-Onclin. Hij is al weer 19 jaar lang coördinator van Voorlichting, de grootste werkgroep van COC Amsterdam. Met 55 vrijwilligers verzorgt men ongeveer 600 voorlichtingen per jaar, in Amsterdam en omgeving, meestal in de tweede of derde klas van middelbare scholen.
Nog veel te doen
De werkgroepen Voorlichting zijn al net zo oud als het COC zelf (dat wil wat zeggen). De leek zou denken: is het echt nog steeds nodig? Met Geer & Goor, en Will and Grace?
Krzysztof: ‘Tja, dat hoor ik wel vaker; is het nog nodig en weet men niet alles al? Onze ervaring is dat er nog veel te doen is. In het algemeen is de maatschappij natuurlijk veel vrijer geworden, maar niet altijd en overal. Als je naar het onderwijs kijkt is een moeiteloze coming out nog niet vanzelfsprekend. Ook niet in de grote stad, met alle invloeden van buitenaf. En het andere vooroordeel, dat men in islamitische kringen een achterstand op dit terrein heeft, is ook vaak niet waar: kinderen van Turkse en Marokkaanse afkomst weten vaak alles, terwijl lang niet alle oer-Hollandse scholieren ‘op de hoogte’ zijn. ‘
‘Onze voorlichters zijn vaak de eerste LGBT die de kinderen te spreken krijgen, gewoon in een normaal gesprek. En omdat een enkel gesprek eigenlijk niet voldoende is, proberen we terug te komen in dezelfde klassen, op een later moment.’
Nu en toen
‘Het belangrijkste is dat de leerlingen zelf iemand zien en spreken, van dichtbij. Direct contact, persoonlijk. Een vast onderdeel is dan ook altijd het eigen verhaal van de voorlichter, en dat gaat natuurlijk over coming out. Dat maakt altijd indruk, en de voorlichters zijn daar ook op getraind. Wat betreft de vorm doen we het wel veel afwisselender dan vroeger, want alleen praten is voor veel leerlingen minder effectief. Dus hebben we een aantal spelvormen: onlinevideo’s, spelletjes via de smartphone. Dat werkt echt heel goed. In een lesuur van zestig minuten doen we altijd twee spelvormen, en nog meer als de tijd het toelaat. Wat betreft die methodes hebben we ook ondersteuning van COC Nederland.’
‘Een ander groot verschil met vroeger is dat de inhoud veel breder is. Niet meer alleen homo en lesbisch, maar ook transgender, seksuele- en genderidentiteit. In de buitenwereld zie je dat veel meer en ook onze voorlichtersgroep is gevarieerder geworden.’
‘In het verleden wilden veel scholen helemaal niet. Gelukkig wordt die tendens om alles te verzwijgen minder. Ik ken alle argumenten: bij ons is het geen probleem, wij hoeven geen paarse vrijdag, we hebben goed contact met onze leerlingen. Mijn taak als coördinator is vooral de scholen te overtuigen dat het toch echt nodig is. Gelukkig hebben we bij veel scholen een vaste plaats in het rooster. Vaak zie je dat onze vaste contactpersoon op een school zich er erg voor inzet, dat kan lastig zijn als die dan vertrekt. Ik benader veel scholen zelf en heb dan soms flink wat overtuigingskracht nodig. Het kunnen praktische redenen zijn, het rooster is bijvoorbeeld te vol; maar soms is het ook inhoudelijk: men wil gewoon niet. ‘
Foto Krzysztof – door Niels Blekemolen
Meer dan voor de klas
‘Daarnaast doe ik ook de roosterplanning van de voorlichtingen. Ik bewaak de kalender, want de voorlichters moeten zichzelf inroosteren en alle aanvragen van scholen moeten natuurlijk wel ingevuld worden. Ik heb ook veel hulp van Nicolette en Bing, die doen de personeelszaken; daar heb ik geen omkijken naar. Alles bij elkaar kost het me ongeveer 10 uur per week, verdeeld over de hele week. Dat betekent dat ik er elke dag wel mee bezig ben. Zelf ben ik kunsthistoricus en heb een eigen bedrijf in lezingen, cursussen en rondleidingen over tal van onderwerpen. Ik leid zelfs in het buitenland rond, onder andere in Polen, waar ik vandaan kom. En dan heb ik ook nog een man en twee kinderen die we in co-ouderschap met hun moeder opvoeden.’
‘Natuurlijk doe ik zelf ook voorlichtingen en ik vond het na al die jaren nog steeds fantastisch als je ziet dat de boodschap aankomt. Daarnaast vind ik ook de organisatie leuk, het is altijd weer een kick als bijvoorbeeld een plotselinge aanvraag toch weer geregeld kan worden. De groep voorlichters is leuk, en we doen ook andere dingen samen: naar een Gay Pride ergens in Central-Europa, en we hebben een jaarfeest.’
‘Hoewel voorlichting al lang een kerntaak van het COC is, valt het niet erg op en wordt niet als sexy gezien. Maar als je het doet, zie je van dichtbij de waarde ervan: voor de scholieren is het vaak echt nieuw.’
Verandering
‘Ik heb natuurlijk over de jaren veel zien veranderen. Er komen veel meer mensen voor uit, op jongere leeftijd. De GSA’s (Gender and Sexuality Alliances, vroeger Gay-Straight Alliances) bestonden vroeger niet. Er is ook Paarse Vrijdag, waar men paarse kleding kan dragen uit solidariteit met LGBT’s. Je ziet ook meer aandacht voor een minder rigide meisje-jongen indeling. En natuurlijk is er ook veel meer aandacht voor multiculturele aspecten.’
‘Helaas is ook pesten op school een belangrijk onderwerp. ‘Homo’ is nog vaak een scheldwoord. We proberen uit te leggen wat het voor iemand betekent als hij of zij op die manier uitgescholden wordt. We vergelijken het ook met het schelden met het K-woord: als er iemand in de klas is die op die manier iemand verloren heeft begrijpt men het opeens een stuk beter.’
‘Kortom, voorlichting is geweldig, voor onszelf en ook voor de leerlingen. Niet voor niets hebben we altijd nieuwe vrijwilligers die zich aanmelden. ‘
‘En natuurlijk wil ik hier graag iedereen in mijn groep van harte bedanken. Samen verzetten we ontzettend veel werk.’
Lees ook de interviews met:
